Hoe kalibreer je een kernthermometer?

Waarom moet je een thermometer kalibreren?

Elke thermometer heeft een meetafwijking. Niet elke fabriek corrigeert bij productie de thermometers. Dit vaak om kosten in productie te besparen. De meetafwijking die je thermometer heeft kan variëren van 1°C tot bij sommige goedkope thermometers zelfs 5°C. Hierdoor kan bij het bereiden van een stuk vlees het verschil ontstaan tussen medium en medium rare of zelfs well-done. Nu vraag jij je natuurlijk af hoe kalibreer je een kernthermometer? Dit gaan wij je haar fijn uitleggen. Dat wil zeggen dat we je meenemen in de methoden voor het kalibreren die jij thuis uit kunt voeren.

Heb je nog geen thermometer? Wellicht is de Inkbird IHT-1P digitale thermometer iets voor jouw, je vind hier een uitgebreide review van deze thermometer

Kalibreer je kernthermometer

Voor het kalibreren van een thermometer zijn twee methode. Deze kun je redelijk eenvoudig thuis met wat huis-tuin-en-keuken-spullen uitvoeren. Na het uitvoeren van de kalibratie heb je een betrouwbare thermometer, hierdoor serveer jij elke steak tot in perfectie gegaard.

Methode 1:  Hoe kalibreer je een kernthermometer met ijswater

De methode met ijswater is misschien wel de makkelijkste van de twee methode om uit te voeren. Je hebt hier niets moeilijks voor nodig. Naast de thermometer die je wilt kalibreren heb je nog nodig:

• Een glas
• kraanwater
• ijsklontjes
• Een lepel of roerstaaf
• De handleiding van je thermometer

Als je alle benodigdheden hebt verzameld kun je starten met de kalibratie van je thermometer. Doe dit als volgt:

1. Vul het glas met een aantal ijsklontjes, vul het daarna af met koud kraanwater.
2. Roer het water en de ijsklontjes goed en laat deze ongeveer 3 minuten staan.
3. Roer nu nog eens. Steek de thermometer in het glas met water, zodanig dat je het glas nergens raakt.
4. Als de thermometer al goed is afgesteld moet deze 0°C aangeven. Is er een verschil? Schrijf dit verschil op. Pas de afwijking toe volgens de handleiding van je thermometer. Hierdoor corrigeer je de thermometer en zul je een nauwkeurige meetwaarde krijgen.
5. Controleer of nu 0°C aangeven word, herhaal anders stap 4.

Methode 2: Hoe kalibreer je een kernthermometer met kokend water

De methode met kokend water is iets lastiger. Je hebt hiervoor zuiver water nodig. Nu zul je wel denken, maar kraanwater is toch zuiver? Ja & Nee... Kraanwater is zuiver om te drinken, maar scheikundig zitten hier nog steeds kleine verontreinigingen in. Het kookpunt van kraanwater ligt een paar tienden graad anders dan van scheikundig zuiver water (pure H2O, voor de nerds onder ons). Gedemineraliseerd water is een goede zuivere bron van water en is relatief eenvoudig te krijgen. In bijvoorbeeld de iets grotere supermarkt vind je dit meestal op de schoonmaakafdeling. Voor de kosten hoef je het niet te laten want een fles van 1 liter heb je al voor minder dan €1,-.

Verder heb je natuurlijk nog een aantal dingen nodig zoals:

• Een pan
• Gedemineraliseerd water (1L)
• Een warmte bron, bijvoorbeeld een gasfornuis
• De handleiding van je thermometer

Als je alle benodigdheden hebt verzameld kun je starten met de kalibratie. Doe dit als volgt:

1. Schenk het gedemineraliseerd water in de pan en breng dit aan de kook op het gasfornuis.
2. Als het water het kookpunt heeft bereikt en blijvend borrelt steek je de thermometer in het water, zodanig dat je de pan nergens raakt
3. Als de thermometer al goed is afgesteld moet deze 100°C aangeven. Is er een verschil? Schrijf dit verschil op. Pas de afwijking toe volgens de handleiding van je thermometer.
4. Controleer of nu 100°C aangeven word, herhaal anders stap 3.

BELANGRIJK! 

Het vervelende van de methode met kokend water, is dat deze minder nauwkeurig kan zijn. Dit is afhankelijk van de luchtdruk (hoogte & weer afhankelijk!), hierdoor heeft water een ander kookpunt bij andere luchtdruk. Zo kookt water bijvoorbeeld bij 100 onder 1 atmospher (1013 hPa). Zelfs al is Nederland plat, er is wel degelijk een verschil in luchtdruk tussen verschillende plaatsen. Zo vind je hier een handig tooltje voor het kookpunt van water: water boiling point calculator

Hoe vaak moet je een kernthermometer kalibreren?

Over de frequentie waarmee je een thermometer moet kalibreren zijn nog al wat meningsverschillen. Met mijn technische achtergrond als electronics engineer denk ik dat ik hier best iets zinnigs over kan zeggen. We trekken hier dan ook een analogie richting apparatuur die professioneel gebruikt word in een ontwikkelingslab voor elektronica.

Voor het kalibreren van veel apparatuur worden specialistische bedrijven ingehuurd. De apparatuur die zij kalibreren heeft een hele kleine meet onzekerheid en die moet gewaarborgd blijven. Een kalibratie van deze apparatuur word meestal een keer per jaar uitgevoerd. Voor sommige apparatuur is het zelfs een keer in de 2 jaar. Vaak zien we uit rapporten dat het apparaat in kalibratie alleen nagemeten is en dat er niet eens een aanpassing heeft moeten plaats vinden. Een goede meeting krijg je dus ook wel met een apparaat wat een klein beetje over de kalibratie-datum heen is.

Maar wat wil dit nu voor onze kernthermometer zeggen die voor horeca- of consumenten gebruik is? De elektronica die hiervoor gebruikt word is vaak iets goedkoper en minder nauwkeurig. Deze zal dus wat sneller verlopen als de high performance lab apparatuur. We zullen de meter dus iets vaker moeten controleren op een correcte temperatuur weergave. Ook de intensiteit van het gebruik speelt hierbij een rol. Gebruik je de meter vaak? Dan zul je ook vaker moeten checken. Ook als deze meer als een paar maanden niet gebruikt is zul je voor gebruik even moeten controleren of de temperatuurweergave nog correct is.

Ons advies

Wij  zou je willen adviseren om de kernthermometers minstens een keer per half jaar te controleren. Gebruik je ze vaker als een keer per week? Dan zouden we de frequentie zelf verhogen naar een keer per 3 maanden. Dit om te voorkomen dat je meter over de periode heel erg verloopt. Het is tenslotte maar een klein klusje dat je prima tussen door kunt doen terwijl het vlees op de BBQ ligt.

Nu ken je dus twee methoden voor het correct afstellen van je thermometer. Daarom is er nu geen enkele reden meer om je gasten een well-done steak te serveren. Aan je thermometer kan het in elk geval niet meer liggen.